Działalność nierejestrowana (zwana też nierejestrową lub nieewidencjonowaną) to najprostsza forma prowadzenia drobnej działalności zarobkowej w Polsce. Umożliwia legalne zarabianie bez konieczności zakładania firmy, zgłaszania działalności do CEIDG czy płacenia składki ZUS.
To idealne rozwiązanie dla osób, które chcą zacząć zarabiać „na próbę”, przetestować pomysł na biznes lub dorobić do etatu.
1. Czym jest działalność nierejestrowana?
Działalność nierejestrowana to forma drobnej, okazjonalnej aktywności zarobkowej prowadzonej przez osobę fizyczną, która nie musi rejestrować firmy i nie płaci ZUS, o ile spełnia określone warunki.
Jest to działalność:
-
wykonywana samodzielnie,
-
regularna lub nieregularna,
-
nastawiona na zysk,
-
o niskich miesięcznych przychodach.
Kluczową cechą jest brak obowiązku rejestracji firmy w CEIDG, dopóki nie przekracza się ustalonego limitu przychodu.
2. Kto może prowadzić działalność nierejestrowaną?
Działalność może prowadzić osoba, która spełnia dwa podstawowe warunki:
1. Miesięczny przychód nie przekracza ustawowego limitu
Limit przychodu z działalności nierejestrowanej jest powiązany z płacą minimalną i zmienia się co roku.
W praktyce oznacza to, że jeżeli Twoje miesięczne przychody nie przekraczają określonej kwoty (liczonej brutto), możesz działać bez rejestracji firmy.
2. W ciągu ostatnich 60 miesięcy nie prowadziłeś(aś) działalności gospodarczej
Jeśli miałeś firmę wcześniej, możesz prowadzić działalność nierejestrowaną dopiero po 5 latach od jej zamknięcia.
3. Jakie przychody się liczą?
Przychód to wszystkie kwoty otrzymane od klienta przed odliczeniem kosztów.
Nie liczy się:
-
sam dochód,
-
koszty zakupu materiałów,
-
kosztów wysyłki (jeśli pokrywa je klient oddzielnie).
Ważne: liczy się suma przychodów w danym miesiącu, nie w skali roku.
4. Czy w działalności nierejestrowanej płaci się ZUS?
Nie.
Osoba prowadząca działalność nierejestrowaną nie podlega obowiązkowym składkom ZUS.
To jedna z największych zalet tego rozwiązania.
Dzięki temu można testować pomysł biznesowy bez kosztów stałych.
5. Podatki w działalności nierejestrowanej
Brak ZUS nie oznacza braku obowiązków podatkowych.
W działaniach nierejestrowanych trzeba zapłacić:
1. Podatek dochodowy (PIT)
-
Rozlicza się go raz w roku, w zeznaniu rocznym.
-
Trzeba prowadzić prostą ewidencję sprzedaży, aby policzyć przychody i ewentualne koszty.
Dochód = przychód – koszty
Podatek rozlicza się według skali (12% lub 32%).
2. VAT – najczęściej brak obowiązku
Większość osób może korzystać ze zwolnienia z VAT, o ile nie wykonuje czynności specjalnych (np. usługi prawnicze).
6. Czy trzeba prowadzić księgowość?
W działalności nierejestrowanej nie prowadzi się księgowości tak jak w firmie.
Wymagana jest jedynie:
Prosta ewidencja sprzedaży
Powinna zawierać:
-
datę sprzedaży,
-
kwotę przychodu,
-
numer kolejny wpisu,
-
dane klienta (opcjonalnie).
Ewidencja może być prowadzona:
-
w zeszycie,
-
w Excelu,
-
w prostym pliku.
7. Czy trzeba wystawiać rachunki lub faktury?
Tak — klient ma prawo ich zażądać.
Osoba prowadząca działalność nierejestrowaną może wystawiać:
-
rachunki,
-
faktury (jeśli nie jest VAT-owcem – faktury bez VAT).
Dokument sprzedaży musi zawierać podstawowe dane:
-
datę,
-
numer dokumentu,
-
dane sprzedawcy i nabywcy,
-
nazwę usługi lub towaru,
-
kwotę brutto.
8. Czy można prowadzić sprzedaż online?
Tak.
Działalność nierejestrowana pozwala sprzedawać przez:
-
internet,
-
media społecznościowe,
-
własny sklep internetowy,
-
platformy sprzedażowe,
-
bezpośrednio.
Warto jednak pamiętać o obowiązkach:
-
regulaminie sklepu,
-
RODO (jeśli zbierasz dane klientów),
-
zasadach zwrotów i reklamacji.
9. Kiedy trzeba zarejestrować firmę?
Firma musi zostać zarejestrowana, gdy:
1. Przekroczysz miesięczny limit przychodu
Od dnia przekroczenia masz obowiązek założyć działalność.
2. Chcesz świadczyć usługi wymagające rejestracji
Np. usługi prawnicze, detektywistyczne.
3. Chcesz zatrudniać pracowników
Działalność nierejestrowana musi być prowadzona samodzielnie.
10. Zalety działalności nierejestrowanej
✔ Brak ZUS
✔ Brak rejestracji firmy
✔ Niskie ryzyko finansowe
✔ Możliwość testowania pomysłu biznesowego
✔ Prosta ewidencja sprzedaży
✔ Brak obowiązkowej księgowości
✔ Możliwość dorabiania do etatu lub studiowania
✔ Szansa na zbudowanie pierwszych klientów przed założeniem firmy
11. Wady działalności nierejestrowanej
❌ Ograniczenie przychodu miesięcznego
❌ Brak możliwości zatrudniania pracowników
❌ Konieczność późniejszej rejestracji firmy, gdy biznes urośnie
❌ Odpowiedzialność prywatnym majątkiem
❌ Mniejsza wiarygodność niż pełna działalność gospodarcza
❌ Obowiązki podatkowe nadal istnieją
12. Dla kogo jest działalność nierejestrowana?
To idealne rozwiązanie dla osób, które chcą:
-
zacząć dorabiać (rękodzieło, kosmetyki, usługi),
-
testować pomysł biznesowy przed otworzeniem firmy,
-
pracować nieregularnie,
-
sprzedawać okazjonalnie,
-
mieć dodatkowe źródło dochodu bez kosztów stałych,
-
rozpocząć biznes bez ryzyka.
Najczęściej działalność nierejestrowaną prowadzą:
-
rękodzielnicy,
-
graficy,
-
fotografowie,
-
osoby oferujące drobne usługi,
-
korepetytorzy,
-
twórcy online,
-
drobni sprzedawcy internetowi.
13. Podsumowanie
Działalność nierejestrowana to idealna forma dla osób, które chcą zacząć zarabiać legalnie, bez biurokracji i kosztów stałych.
Pozwala przetestować pomysł na biznes, zdobyć pierwszych klientów i działać na małą skalę bez rejestrowania firmy oraz bez płacenia ZUS.
Najważniejsze zasady:
-
nie przekraczać miesięcznego limitu przychodu,
-
nie prowadzić firmy przez ostatnie 60 miesięcy,
-
prowadzić prostą ewidencję sprzedaży,
-
rozliczyć przychód w rocznym PIT.
To świetny sposób na start bez ryzyka.